Kuruluş Öykümüz
Neler oldu?
6 Şubat 2023’te Türkiye saati ile 04:17’de ve 13:24’de dokuz saat arayla merkez üsleri sırasıyla Maraş‘ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri olan, 7,7 Mw ve 7,6 Mw büyüklüklerindeki yüzyılın felaketi olarak adlandırılan iki deprem ile sayıları 50 binin üzerinde olan büyüklüğü 6.6 şiddetine kadar erişen artçılar meydana gelmişti. Bu depremler karasal levhalar üzerinde meydana gelmiş en büyük ve yıkıcı depremler arasında literatürdeki yerini almıştır.
Mercalli şiddet ölçeğine göre sarsıntıların şiddeti, ölçeğin en yüksek değeri olan XII (Afetsel) olarak saptandı. 7.7 büyüklüğündeki deprem yerin 8.6 km derinliğinde meydana gelirken, 7.6 büyüklüğündeki deprem yerin 7 km derinliğinde meydana geldi. Söz konusu depremlerin artçı şok aktivitesi devam ederken 20 Şubat 2023 tarihinde Yayladağı’nda (Hatay) Mw: 6.4 büyüklüğünde “tetiklenmiş” bir deprem daha oldu. Depremler; Maraş, Hatay, Adıyaman, Antep, Malatya, Kilis, Diyarbakır, Adana, Osmaniye, Urfa ve Elazığ’da çok şiddetli hissedilmiş can kaybı ve ağır hasara neden oldu. Bu depremler toplamda 11 il, 124 ilçe, 6 bin 929 köy ve mahalleyi etkilemiştir.
Depremden etkilenen illerde olağanüstü hal ilan edilmiş, daha sonra alınan kararla Bingöl, Kayseri, Mardin, Tunceli, Niğde ve Batman illeri de afet bölgesi olarak ilan edildi. Resmi rakamlara göre, deprem nedeniyle 50.783 kişi hayatını kaybederken, 115.353 kişi yaralandı. 37.984 binanın yıkıldığı raporlandı.[1]
İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının (AFAD) 06 Şubat 2023 Pazarcık-Elbistan (Maraş) Depremleri başlıklı raporuna göre Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı 02/05/2023 tarihli hasar tespit icmalinde bölgedeki yıkık/acil yıkılacak bina sayısı 58.039, ağır hasarlı bina sayısı ise 205.534 olarak verilmektedir. İlk deprem için yazılım yıkık bina sayısını 95.058, ağır hasarlı bina sayısını ise 199.704 olarak tahmin etmiş olup ağır hasarlı binalarda %97, yıkık bina oranında ise %61’lik bir doğrulama oranı elde edilmiştir. Bu oranlar hasar tespit sonuçlarına itirazdan sonra değişiklikler gösterebilecektir.
Depremler sonucunda Suriye‘de ise en az 8 bin 476 kişi hayatını kaybetti ve toplam 122 binden fazla kişi ise yaralandı. Pazarcık merkezli ilk deprem, Türkiye ve Suriye’nin yanı sıra Lübnan, Kıbrıs, Irak, İsrail, Ürdün, İran ve Mısır‘ın da yer aldığı geniş bir coğrafyada hissedildi. İki büyük deprem, yaklaşık 350.000 km2 (140.000 mil kare) alanda, hasara yol açtı ve 14 milyon kişiyi etkiledi. Afet sonrası 2 milyondan fazla kişi barınma sorunu yaşarken en az 5 milyon kişi farklı bölgelere göç etmek zorunda kaldı. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), depremler sonucu Türkiye’de 658 bin, Suriye’de ise 170 bin çalışanın geçim olanaklarını kaybettiğini duyurdu.
Türkiye deprem bölgesi için doğal afet ve salgın gibi acil durumlarda uluslararası kuruluş ve ülkelerden yardım çağrılarını kapsayan en yüksek acil durum olan 4. seviye alarm ilan edildiğini açıklarken, Dünya Sağlık Örgütü, depremler için 3. seviye acil durum ilan etti. Depremde hayatını kaybedenler için Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti‘nde yedi gün, Kosova, Arnavutluk, Kuzey Makedonya ve Bangladeş‘te ise bir gün ulusal yas ilan edilmesine karar verildi. 102 ülke Türkiye’ye yardım teklifinde bulunurken 94 ülkeden gelen 141 binden fazla kişi arama kurtarma çalışmalarına dâhil oldu. Onlarca ülke ilk yardım malzemesi, teçhizat, sağlık ekibi gönderdi ve taziye mesajları yayımladı. Ayrıca Ermenistan-Türkiye sınırı yardım sevkiyatı için otuz yıl aradan sonra ilk kez açıldı.
2023 Meclis Deprem Araştırma Komisyonu’nun raporuna göre depremlerin toplam maliyeti Türkiye’de 148.8 milyar $ oldu. Türkiye’nin 2023 gayrisafi yurt içi hasılasının %9’una denk gelen maddi zarar, 1999 Marmara Depremi’nin yol açtığı maddi kaybın yaklaşık 6 katından fazla oldu. Dünya Bankası, depremlerin Suriye’ye doğrudan maliyetinin ise toplamda 5,1 milyar $ olduğunu duyurdu. İki ülkede toplam 153,9 milyar $ maddi zarara yol açan depremler, dünyada en çok maddi zarara sebep olan üçüncü deprem oldu.[2]
Maraş Pazarcık merkezli 9 saat arayla yaşanan iki deprem, yaklaşık 14 milyon kişinin yaşadığı başta Adıyaman, Antakya (Hatay), Maraş olmak üzere Adana, Diyarbakır, Elâzığ, Antep, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Urfa’yı etkilemiştir. Resmi rakamlara göre 50.783 kişinin hayatını kaybettiği açıklanmıştır. Yaşanan bu büyük felaketin ardından depremden etkilenen illerde dayanışma ve destek mekanizmaları geliştirilmiştir. 7 Şubat itibari ile afetten etkilenen illerde Deprem bölgesinde yereldeki sendikalar, meslek odaları, partiler, inanç örgütleri, sivil toplum örgütleri, demokratik kitle örgütleri ve gönüllülerle bir araya gelerek ‘Afet ve Acil Durumlar İçin Dayanışma Platformu’ oluşturularak çalışmalara başlandı. Acil ihtiyaçların giderilmesi için organize olan platform bileşenleri insani yardım çalışmalarına hız vererek arama kurtarma, gıda, hijyen, ilaç, giyinme gibi temel ihtiyaçların karşılanması, dayanışma ağlarının örülmesi ve uluslararası destek ve diploması çalışmaları doğrultusunda Afet kriz süreci yönetilmiştir.
Plarform aracılığı ile yürütülen çalışmaların etkinliğini arttırmak ve uluşturulan dayanışma mekanizmalarının kurumsal bir yapıya kavuşması amacıyla haziran ayında Afet Yönetimi ve Dayanışma Derneği kuruldu. Diyarbakır merkezli kısa adı DMS olan dernek; Adıyaman ve Hatay’da temsilcilik düzeyinde çalışmalarını sürdürmektedir.
İyileştirme süreci boyunca cinsiyet, ırk, renk, dil, din, inanç, mezhep, felsefi ve siyasi görüş, etnik köken, servet, doğum, medeni hâl, sağlık durumu, engellilik ve yaş temellerine dayalı ayrımcılık karşıtı temel insan hakları prensipleri gözetilerek Afetlerden etkilenen insanların temel hak ve ihtiyaçlarına erişebilmeleri için sorunlara hızlı çözümler üreten platform bileşenleri depremden etkilenen tüm canlılara nefes olmaya çalışmıştır. Depremin yarattığı yıkımın etkileri giderilmeye çalışılırken aynı zamanda kadın, çocuk, kültür-sanat, sağlık ve eğitim ile ilgili çalışmalarda sürdürülmüştür.
Platform aracılığı ile yürütülen çalışmaların etkinliğini artırmak ve oluşturulan dayanışma mekanizmalarının kurumsal bir yapıya kavuşması amacıyla haziran ayında Afet Yönetimi ve Dayanışma Derneği kuruldu. Diyarbakır merkezli kısa adı DMS olan Dernek; Adıyaman ve Hatay’da temsilcilik düzeyinde çalışmalarını sürdürmektedir.
Biz Kimiz?
Türkiye’de sürdürülebilir Afet Yönetimi politikası oluşturulması, kamuoyu baskısı ve Afetler ile ilgili toplumda farkındalık yaratma konusu derneğin stratejik planları arasında yer almaktadır. Afet ve krizlerden etkilenen kişi ve gruplar derneğin hedef kitlesini, sivil toplum örgütleri ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlar da derneğin paydaşlarını oluşturmaktadır
Afet Yönetimi ve Dayanışma Derneği (DMS); ilk olarak aralarında avukat, sanatçı, iletişimci, eğitimci, mimar, mühendis, sağlıkçı, iş insanı, girişimci gibi farklı meslek grupları ve çalışma alanlarından 22 kurucu üyeden oluşan hak ve dayanışma temelli bir sivil toplum örgütü olarak kurulmuştur. Dernek 14.06.2023 tarihinde Baro, meslek odaları, sendikalar, insan hakları örgütleri ve demokratik sivil toplum kurumları temsilcilerinin katılımıyla düzenlediği ilk genel kurul toplantısında kuruluşunu deklere etmiştir.
Dernek ayrıca kurucu üyeleri dışında bölgede kadın, çocuk, kültür, ekoloji, sağlık, eğitim gibi farklı alanlarda faaliyet yürüten bir çok kurum ve gönüllüler ile sahada ortak çalışma yürütmektedir. Dernek, faaliyetlerini bileşen üyeler ile gönüllülerin görüş ve önerileri doğrultusunda planlayıp gerçekleştirmektedir. Sahayı gözlemleyebilmek ve Afetten etkilenen bireylerle doğrudan temas içinde bulunmak için afet bölgesinde ihtiyaca göre şekillenen ve yerelden çözüm odaklı çalışma yaklaşımını benimsemektedir.
Çalışma alanları öncelikle kadınlar, çocuklar, afet ve acil durumlar olmaya devam ediyor. Kadınlar ve çocuklarla bire bir çalışmalar yapılmaktadır. Saha araştırmalarında edinilen veriler doğrultusunda uygulamalar yapılmaktadır. Dernek bir yandan yardım ve dayanışma faaliyetleri sürdürürken bir yandan da afetin kalıcı etkilerini azaltmak üzere izleme ve raporlama çalışmaları yaparak savunuculuk faaliyeti yürütmektedir.
Amacımız?
6 Şubat depreminden itibaren depremden etkilenen Adıyaman, Antakya (Hatay) Diyarbakır ve Maraş’ta dayanışma faaliyetleri sürdüren Afet Yönetimi ve Dayanışma Derneği (DMS); 02.06.2023 tarihli resmi tüzük onay tebliği ve tüzüğün 2. maddesi uyarınca;
Dernek, Afet yönetim süreçlerini yönetmek her türlü doğal ya da insan kaynaklı deprem, sel baskını, orman yangını, çığ, sel, toprak kayması, yangın vb. Afetler tedbir almak; Afete duyarlı toplum için toplumu bilinçlendirmek, gönüllü arama kurtarma ekipleri oluşturmak ve bu ekiplere gerekli eğitim ve teknik desteği sunmak; afet ve krizlerden etkilenenlere ekonomik, sosyal, hukuki ve psikolojik destek sunmak başta olmak üzere toplumsal katılımı ve dayanışmayı geliştirmek amacı ile kurulmuştur.
Bu kapsamda çalışmalarını sürdüren Diyarbakır merkezli dernek acil yardım ve destek, yeniden yapılandırma ve ağ kurma, afet/kriz hazırlık ve önlem ile kapasite geliştirme faaliyetleri ve araştırma alanlarına yönelik çalışmaları yürütecektir.
- Temmuz 1, 2019